Trong bối cảnh công nghệ blockchain ngày càng phát triển, Ethereum đã quyết định chuyển hướng chiến lược sang việc tối ưu hóa các giải pháp Layer 2 (L2) thông qua việc áp dụng Rollup. Thay vì xử lý tất cả giao dịch trực tiếp trên mạng lưới chính, Ethereum đang tập trung vào việc củng cố các ưu điểm như bảo mật và phân quyền, đồng thời mở rộng khả năng cho các Layer 2. Điều này không chỉ giúp giảm tải cho mạng lưới chính mà còn tạo ra nhiều cơ hội mới cho các nhà phát triển và người dùng.
Ethereum hiện đang sở hữu một hiệu ứng mạng lưới mạnh mẽ, đặc biệt là trong cộng đồng các nhà phát triển. Token ETH hiện chiếm khoảng 15% tổng vốn hóa thị trường tiền điện tử, và nếu không tính Bitcoin, tỷ lệ này thậm chí còn vượt hơn 46%. Với lộ trình phát triển rõ ràng và một cộng đồng người dùng đông đảo, các Layer 2 đang có nhiều cơ hội để trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng tiền trong thị trường tiền điện tử.
Vậy tình hình hiện tại của Ethereum và các Layer 2 như thế nào? Bài viết này sẽ phân tích các thông số nổi bật và xu hướng phát triển của hệ sinh thái Ethereum cùng với các Layer 2 của nó.
Bức tranh hiện tại của Ethereum và các Layer 2
Trong phần này, chúng ta sẽ đánh giá mức độ hoạt động và khả năng thu hút giá trị của mạng lưới Ethereum cũng như các Layer 2 thông qua hai nhóm chỉ số chính: mạng lưới (Network) và hệ sinh thái (Ecosystem).
Các chỉ số về mạng lưới (Network):
Hiện tại, số lượng địa chỉ ví hoạt động hàng ngày trên Ethereum duy trì ở mức từ 300,000 đến 400,000. Đáng chú ý, các Layer 2 như Base, Arbitrum One và Linea đã vượt qua Ethereum về số lượng địa chỉ ví hoạt động. Điều này cho thấy sự chuyển dịch mạnh mẽ của người dùng sang các giải pháp Layer 2.
Ethereum hiện đang xử lý khoảng 1 triệu giao dịch mỗi ngày. Mặc dù số lượng giao dịch trên các Layer 2 có sự biến động, nhưng nhìn chung, chúng đã có sự cải thiện đáng kể trong thời gian gần đây. Base đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ với hơn 3 triệu giao dịch mỗi ngày, trong khi Arbitrum One duy trì ổn định với khoảng 2 triệu giao dịch. Các Layer 2 khác cũng đang xử lý hàng trăm ngàn giao dịch mỗi ngày.
Đặc biệt, số lượng giao dịch trên các Layer 2 thường có xu hướng tăng đột biến trong các chiến dịch quảng bá hoặc airdrop, như trường hợp của zkSync, nơi số lượng giao dịch có thể vượt qua 1.5 triệu trong những đợt thông báo quan trọng.
Lượng phí tạo ra
Trái ngược với số lượng địa chỉ ví và giao dịch, mức phí mà các Layer 2 thu được vẫn còn khá khiêm tốn so với Ethereum. Các Layer 2 hiện tại đã có mức phí thấp hơn nhiều so với mạng lưới chính và xu hướng này có khả năng sẽ tiếp tục giảm trong tương lai.
Những số liệu này cho thấy rằng mặc dù số lượng địa chỉ ví và giao dịch trên các Layer 2 đang gia tăng, nhưng mức phí phải trả lại ngày càng thấp. Điều này không chỉ phản ánh nhu cầu thực sự của người dùng mà còn giúp giảm tải cho mạng lưới Ethereum, đáp ứng nhu cầu về chi phí thấp và tốc độ giao dịch nhanh chóng.
Về hệ sinh thái
Stablecoin phát hành
Lượng stablecoin phát hành trên Ethereum và các Layer 2 đang có xu hướng tăng trưởng ổn định, bất chấp những biến động của thị trường. Theo số liệu từ DefiLlama, vốn hóa stablecoin trên Ethereum đã tăng từ 66.4 tỷ USD lên 81.4 tỷ USD trong vòng một năm, trong khi các Layer 2 hàng đầu cũng ghi nhận sự tăng trưởng từ 2.3 tỷ USD lên 9.9 tỷ USD.
Arbitrum, Base và Optimism là những Layer 2 nổi bật với vốn hóa stablecoin vượt mốc tỷ USD. Trong khi Arbitrum và Optimism tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, Base đang ở giai đoạn ổn định sau một thời gian phát triển mạnh mẽ.
USDT và USDC đang cạnh tranh thị phần trên các Layer 2, với tỷ trọng không đồng nhất giữa các hệ sinh thái. USDT thường chiếm ưu thế trong các hệ sinh thái lớn, trong khi USDC lại phổ biến hơn trên nhiều Layer 2 nhỏ hơn.
Giá trị tài sản khóa
Tổng giá trị tài sản khóa (TVL) của các Layer 2 hiện đạt khoảng 35.7 tỷ USD, với Arbitrum One, Base và Optimism Mainnet là ba Layer 2 có TVL cao nhất. Base là một trường hợp thành công đặc biệt, với các chỉ số như số địa chỉ ví hoạt động, số giao dịch hàng ngày và giá trị tài sản khóa đều đứng đầu chỉ sau một năm ra mắt.
Sự hỗ trợ từ sàn giao dịch Coinbase đã giúp Base phát triển nhanh chóng, trở thành một hệ sinh thái đa dạng với nhiều mô hình sản phẩm mới. Xu hướng hiện tại cho thấy phần lớn các token có thanh khoản lớn trên Base là meme coin, điều này cho thấy cộng đồng Ethereum đang tìm kiếm một nền tảng giao dịch rẻ hơn và nhanh hơn nhưng vẫn giữ được sự kết nối với Layer 1.
Xu hướng phát triển của Ethereum và các Layer 2
Mối liên kết giữa Ethereum và các Layer 2
Việc trở thành Layer 2 của Ethereum đồng nghĩa với việc tận dụng khả năng bảo mật của mạng lưới chính. Điều này yêu cầu các Layer 2 phải trả phí để đưa dữ liệu lên blockchain Ethereum. Sự phát triển của các Layer 2 không chỉ giúp giảm tải cho Ethereum mà còn thúc đẩy sự tăng trưởng của mạng lưới này. Mặc dù hiện tại còn khiêm tốn, nhưng với sự cải thiện về số lượng và chất lượng của các Layer 2, có thể dự đoán rằng mức phí mà Ethereum thu được từ việc bảo mật sẽ ngày càng tăng.
ETH sẽ tiếp tục mở rộng sự hiện diện của mình trên nhiều hệ sinh thái khác nhau, với vai trò là tài sản chính dùng để thanh toán phí gas và tham gia các hoạt động DeFi. Một số ý kiến cho rằng doanh thu của Ethereum có thể giảm khi người dùng chuyển sang giao dịch nhiều hơn trên các Layer 2, nhưng điều này không hoàn toàn chính xác. Ngay cả trên các Layer 2, việc cạnh tranh giảm phí giao dịch vẫn diễn ra mạnh mẽ.
Ethereum với hiệu ứng mạng lưới mạnh mẽ có khả năng sẽ tiếp tục phát triển, trong khi các Layer 2 càng tách rời khỏi Ethereum sẽ càng khó tiếp cận cộng đồng người dùng của nó. Việc giảm chi phí giao dịch sẽ giúp tăng số lượng người dùng và tạo ra nhiều mô hình doanh thu mới để bù đắp cho việc giảm phí.
Điều này có thể thấy qua sự xuất hiện ngày càng nhiều Layer 2 mới, giúp duy trì tổng số giao dịch xử lý trên giây (TPS) ở mức cao. Chỉ số TPS tăng trưởng ổn định cho thấy ngày càng có nhiều hoạt động diễn ra trên các Layer 2. Bên cạnh các giải pháp Optimistic Rollup, các Layer 2 sử dụng ZK Rollup cũng đang dần xuất hiện, cùng với các Layer 2 được phát triển cho nhiều mục đích khác nhau như AI, Game, và DeFi.
Bài toán của Layer 2
Sự phát triển của các Layer 2 mang lại nhiều lợi ích cho Ethereum, nhưng việc phát triển các Layer 2 cũng đặt ra nhiều thách thức. Hiện nay, số lượng Layer 2 mới xuất hiện ngày càng nhiều, nhưng nhiều trong số đó lại thiếu sự khác biệt và điểm nổi bật. Điều này có thể dẫn đến việc giá trị sẽ tập trung vào một số ít Layer 2 có hiệu ứng mạng lưới mạnh mẽ.
Trong dài hạn, sự phát triển của các Layer 2 có khả năng thúc đẩy sự phát triển của mạng lưới Ethereum và ngược lại. Tuy nhiên, việc xây dựng một Layer 2 thành công vẫn là một thách thức lớn đối với các dự án hiện nay.
Những biến động ngắn hạn
Mặc dù Layer 2 là trọng tâm trong chiến lược phát triển của Ethereum, nhưng mạng lưới này vẫn có những câu chuyện thu hút giá trị khác như restaking, meme coin, hay Ethereum ETF. Các Layer 2 cũng có thể có những xu hướng nhỏ như Optimism và Arbitrum thành công với các chiến dịch airdrop, hay Base thành công với xu hướng meme coin và Socialfi.
Do đó, trong ngắn hạn, có thể sẽ xuất hiện những biến động nghiêng về một bên.
Tạm kết
Layer 2 đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển của Ethereum. Sự phát triển của các Layer 2 có khả năng thúc đẩy sự phát triển của mạng lưới chính. Tuy nhiên, việc xây dựng một Layer 2 thành công vẫn là một thách thức lớn đối với các dự án hiện nay.
Mặc dù Ethereum và các Layer 2 có mối tương quan về các chỉ số trong dài hạn, nhưng trong ngắn hạn có thể xuất hiện những biến động nghiêng về một bên.
