Nhóm tác giả đã xuất sắc nhận Giải thưởng Đặc biệt trong cuộc thi sáng tạo.
Khơi Dậy Trí Tò Mò – Một Ý Tưởng Đột Phá
Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, nhiều học sinh thường xem sách giáo khoa như một gánh nặng, chỉ đơn thuần là những kiến thức cần phải ghi nhớ. Việc học thuộc lòng và làm bài tập liên tục đã khiến không ít bạn trẻ cảm thấy chán nản và thiếu động lực. Trái lại, trí tò mò – một yếu tố tự nhiên thúc đẩy con người khám phá tri thức – đã được chứng minh là rất quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả học tập, phát triển tư duy phản biện và khả năng sáng tạo.
Nhận thấy thực trạng này, một nhóm học sinh tại Hà Nội, bao gồm Trần Việt Cường, Nguyễn Công Phúc Lâm, Nguyễn Khánh An, Nguyễn Ngọc Anh và Phan Minh Châu, đã quyết định tạo ra một công cụ nhằm khơi dậy trí tò mò của học sinh thông qua sách giáo khoa.
Nhóm tác giả đã thảo luận và trao đổi ý tưởng để hiện thực hóa dự án.
Ý tưởng này ra đời khi nhóm nhận thấy rằng việc trình bày kiến thức theo cách truyền thống như định nghĩa, công thức và bài tập không đủ sức hấp dẫn để thu hút học sinh. Từ câu hỏi: “Làm thế nào để biến những nội dung khô khan thành một hành trình khám phá thú vị?”, nhóm đã phát triển một hệ thống hỗ trợ học tập mang tên “Trợ lý AI Copilot”. Hệ thống này tích hợp các mô hình ngôn ngữ tiên tiến, có khả năng chuyển đổi nội dung sách giáo khoa thành các câu hỏi mở, tình huống thực tiễn và nhiệm vụ khám phá.
Điểm nổi bật của trợ lý này là khả năng hỗ trợ song ngữ Việt – Anh, đồng thời cá nhân hóa nội dung dựa trên thông tin về sở thích và mục tiêu học tập của từng học sinh. Mỗi người dùng sẽ cung cấp thông tin cá nhân, từ đó AI sẽ tạo ra nội dung phù hợp cho việc ôn thi, nghiên cứu hay học mở rộng. Giao diện thân thiện trên nền tảng web giúp học sinh dễ dàng tương tác và trải nghiệm nhiều hình thức học tập khác nhau.
Không chỉ dừng lại ở đó, nhóm còn nghiên cứu các dạng trí tò mò để xây dựng 12 kiểu định hướng nội dung khác nhau. Mỗi kiểu sẽ gắn liền với một cách tiếp cận riêng, từ “tò mò khám phá” thông qua trải nghiệm, đến “tò mò khoa học” xuất phát từ những hiện tượng bí ẩn, hay “tò mò hướng nghiệp” kết nối kiến thức với nghề nghiệp tương lai. Sự đa dạng này giúp hệ thống phù hợp với nhiều đối tượng và mục tiêu học tập khác nhau.
Công Nghệ Mở Ra Cánh Cửa Học Tập Sáng Tạo
Để hiện thực hóa ý tưởng, nhóm đã thực hiện một quy trình chặt chẽ. Bước đầu tiên là thu thập đề cương của 10 môn học chính trong Chương trình giáo dục phổ thông, từ đó lọc ra các chủ đề trọng tâm cho các lớp từ 9 đến 12. Sau đó, nhóm đã mời giáo viên tham gia hiệu chỉnh nội dung, dịch song ngữ và chuyển đổi về định dạng dữ liệu có cấu trúc. Từ cơ sở dữ liệu này, AI sẽ tự động chuyển đổi nội dung thành các hình thức khơi gợi trí tò mò như câu hỏi “tại sao?”, “điều gì sẽ xảy ra nếu…?”, hay các kịch bản tình huống thực tế.
Kết quả thử nghiệm trên các môn Toán và Sinh học cho thấy sự khác biệt rõ rệt. Học sinh trở nên hứng thú hơn, chủ động đặt câu hỏi và thảo luận, từ đó vận dụng kiến thức vào các tình huống mới. Giáo viên cũng đánh giá cao hệ thống vì tiết kiệm thời gian soạn bài và tạo điều kiện cho học sinh tham gia tích cực vào quá trình học.
Sự sáng tạo của “Trợ lý AI Copilot” không chỉ nằm ở việc kết hợp sức mạnh của các nền tảng AI hàng đầu, mà còn ở tư duy thiết kế học tập lấy trí tò mò làm trung tâm. Hệ thống này linh hoạt tùy biến theo mục tiêu học tập, hỗ trợ học cá nhân hoặc theo nhóm, phù hợp với nhiều lĩnh vực, đặc biệt là STEM. Nhóm cũng đã thiết kế luồng xử lý kết hợp giữa các nền tảng AI để tối ưu tốc độ tạo nội dung, đồng thời duy trì độ chính xác và tính hữu ích.
Đại diện nhóm tác giả, em Nguyễn Khánh An, chia sẻ mong muốn mở rộng dự án để hỗ trợ học sinh không chỉ ở Hà Nội mà còn trên toàn quốc.
Nhóm tác giả đã trao đổi ý tưởng để thực hiện đề tài.
Tuy nhiên, nhóm cũng nhận thức được những thách thức mà họ phải đối mặt: Chi phí API cao, khả năng xử lý tiếng Việt của AI chưa hoàn thiện như tiếng Anh, và đôi khi nội dung sinh ra chưa thật sự gần gũi với bối cảnh học tập của học sinh Việt Nam. Để khắc phục, nhóm dự định tích hợp thêm các nền tảng AI nguồn mở, tối ưu hóa khả năng hiểu và sinh ngôn ngữ tiếng Việt, đồng thời phát triển chức năng phân tích hành vi học tập để đưa ra khuyến nghị cá nhân hóa hơn. Một mục tiêu lớn khác là tìm kiếm nguồn tài trợ để mở rộng ứng dụng, hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn tiếp cận công cụ học tập mới mẻ này.
Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học – Kỹ thuật Hà Nội đã đánh giá cao dự án và nhấn mạnh rằng việc các em tiếp cận và ứng dụng AI một cách tự tin không chỉ là minh chứng cho chất lượng giáo dục STEM mà còn khẳng định tiềm năng to lớn trong việc đào tạo nguồn nhân lực trẻ có khả năng làm chủ công nghệ tương lai.
Giành giải đặc biệt tại một sân chơi sáng tạo lớn, “Trợ lý AI” là minh chứng cho năng lực công nghệ và tinh thần đổi mới của học sinh Hà Nội. Quan trọng hơn, sản phẩm này mang đến thông điệp rằng: Khi trí tò mò được khơi dậy và công nghệ được áp dụng đúng cách, việc học sẽ trở thành một hành trình khám phá đầy cảm hứng, thay vì chỉ là nhiệm vụ áp lực phải hoàn thành.
