Trong thời gian gần đây, hệ sinh thái Layer 2 trên Ethereum đã phát triển mạnh mẽ với nhiều dự án khác nhau. Tuy nhiên, sự bùng nổ này cũng dẫn đến tình trạng bão hòa và phân mảnh giữa các Layer 2, khiến cho hiệu suất hoạt động của nhiều dự án giảm sút sau các đợt airdrop.
Người dùng trên các Layer 2 hiện tại
Hiện tại, các chỉ số cho thấy số lượng người dùng trên Layer 2 đang có dấu hiệu suy giảm nghiêm trọng. Số lượng người dùng nạp tiền vào các Rollup bridge, đặc biệt là ZK Rollup, đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng một năm qua. Điều này cho thấy sự quan tâm của người dùng đối với các Layer 2 đang giảm dần.
Trong tuần qua, tổng số người dùng của cả ZK Rollups và Optimistic Rollups chỉ đạt 34,920, giảm 33% so với tuần trước và thấp hơn nhiều so với con số 250,000 người dùng/tuần vào giữa tháng 4. Sự sụt giảm này không chỉ ảnh hưởng đến số lượng người dùng mà còn kéo theo sự giảm sút về tổng giá trị tài sản khóa (TVL) trên các Layer 2.
Hiện tại, tổng giá trị TVL trên toàn bộ Layer 2 chỉ đạt 18.87 tỷ USD, giảm hơn 22% so với mức 23.17 tỷ USD vào đầu tháng 6. Các dự án Optimistic Rollup vẫn đang chiếm ưu thế so với nhóm ZK Rollup, cho thấy sự phân hóa rõ rệt trong hiệu suất hoạt động của các dự án này.
Tỷ lệ người dùng Layer 2 so với tổng số người dùng Ethereum cũng đã giảm từ khoảng 80% xuống còn hơn 70%. Điều này cho thấy rằng số lượng người dùng rời bỏ Layer 2 nhiều hơn so với số lượng người dùng rời bỏ Ethereum, một tín hiệu không mấy khả quan cho các dự án Layer 2.
Các nguyên nhân dẫn đến tình trạng này có thể kể đến việc các Layer 2 phải cạnh tranh với nhiều Layer 1 khác như Solana, TON, Sui, cùng với việc các Dapps trên Layer 2 thiếu sức hấp dẫn và không có các chương trình khuyến khích hợp lý.
Tình hình nhóm ZK Rollup sau airdrop
Nhóm ZK Rollup đang phải đối mặt với nhiều thách thức hơn so với giai đoạn đầu năm 2024. Các chỉ số on-chain cho thấy sự suy giảm rõ rệt trong số lượng người dùng và giao dịch, điều này cho thấy rằng người dùng đang dần rời bỏ các dự án ZK Rollup sau khi các đợt airdrop diễn ra.
ZKsync
Theo thông tin từ DefiLlama, sau khi ra mắt token ZK, hệ sinh thái ZKsync không có nhiều biến chuyển tích cực. Chỉ số TVL đang có xu hướng giảm, cho thấy người dùng đang rời bỏ nền tảng này. Đặc biệt, số lượng stablecoin trên ZKsync đã giảm mạnh, chỉ còn 66 triệu USD, cho thấy sự thiếu hụt thanh khoản nghiêm trọng.
Phân tích TVL của L2beat cho thấy một nửa tài sản trên ZKsync là native token ZK từ đợt airdrop, trong khi các loại tài sản khác như ETH và USDT đang có xu hướng giảm. Điều này cho thấy rằng thanh khoản trên ZKsync chủ yếu phụ thuộc vào token ZK, điều này có thể gây ra rủi ro cho người dùng.
Chỉ số về số lượng người dùng và giao dịch cũng đang giảm mạnh, cho thấy rằng người dùng đang có xu hướng rời bỏ ZKsync sau khi đợt airdrop kết thúc. Tình hình này càng trở nên tồi tệ hơn khi ZKsync không thể thu hút lại sự quan tâm từ cộng đồng.
Starknet
Starknet, một dự án ZK Rollup nổi bật, cũng đã thực hiện airdrop nhưng cũng gặp phải tình trạng tương tự như ZKsync. Tài sản khóa trên Starknet chủ yếu phụ thuộc vào thanh khoản từ token STRK. Số lượng người dùng và giao dịch hàng ngày của Starknet cũng đã giảm dần kể từ sau airdrop.
Tuy nhiên, Starknet vẫn có một số điểm tích cực hơn so với ZKsync, khi có thể giữ lại token hoạt động trên nền tảng. Token STRK được sử dụng trong một số dự án DeFi như Nostra và Ekubo, giúp cho TVL của Starknet không giảm mạnh như ZKsync.
Nhìn chung, nhóm dự án ZK Rollup đang gặp khó khăn sau các đợt airdrop, với nhiều chỉ số on-chain giảm sút. Tuy nhiên, một số dự án như Scroll và Linea vẫn ghi nhận giá trị khóa cao, cho thấy rằng không phải tất cả các dự án đều gặp khó khăn.
Nhóm dự án Optimistic Rollup sau airdrop
Blast là dự án mới nhất trong nhóm Optimistic Rollup thực hiện airdrop, nhưng tình hình cũng không khả quan. Ngay sau khi airdrop, số lượng người dùng trên Blast đã giảm 3 lần, số giao dịch giảm 2 lần, và TVL giảm 33%. Khối lượng giao dịch trên các DEX cũng giảm khoảng 5 lần, cho thấy sự rời bỏ của người dùng.
Dù Blast đã thông báo về Airdrop Season 2, nhưng điều này không thu hút được sự quan tâm của người dùng. Các số liệu cho thấy rằng người dùng đang rời khỏi Blast, có thể do ảnh hưởng từ tình hình thị trường hiện tại.
Kể từ sau airdrop, nhiều tài sản đã được gửi lại Ethereum hoặc chuyển sang các Optimistic Rollup khác như Base và Optimism, cho thấy sự chuyển dịch của người dùng trong bối cảnh hiện tại.
Các dự án Layer 2 gần đây đều ghi nhận kết quả không mấy khả quan sau airdrop. Điều này cho thấy rằng hiệu quả của airdrop đã giảm sút so với các dự án trước đây như Optimism hay Arbitrum, nơi mà các đợt airdrop đi kèm với sự tăng trưởng bền vững.
Hiện tại, các dự án Layer 2 trên Ethereum đang trong tình trạng phân mảnh và mỗi dự án cần xác định được thế mạnh riêng để thu hút người dùng. Trong bối cảnh triển khai Rollup đã trở nên dễ dàng hơn, những dự án không có điểm khác biệt sẽ gặp khó khăn trong việc cạnh tranh.
Trên Ethereum, xu hướng phát triển Rollup đang gia tăng, với nhiều Dapp và forks được triển khai trên nhiều Rollup khác nhau, điều này khác với xu hướng tập trung xây dựng Dapp mới trên các Layer 1 khác như Solana.
Tạm kết
Các dự án Layer 2 sau airdrop hiện đang ghi nhận hiệu suất giảm dần, với ZKsync và Blast là những dự án chứng kiến sự rời bỏ của người dùng rõ rệt nhất. Hệ quả sau airdrop của các dự án hiện tại kém hơn nhiều so với các dự án trước đây như Optimism hay Arbitrum.
Để có thể cạnh tranh với những dự án lớn hiện tại, các Layer 2 cần xác định được điểm khác biệt trong cách phát triển và thu hút người dùng, từ đó tạo ra một hệ sinh thái bền vững hơn trong tương lai.
