Sản xuất miến dong xuất khẩu tại cơ sở Dương Kiên ở làng So (xã Hưng Đạo). Ảnh: Hoàng Sơn
Chương trình OCOP đã được triển khai hơn 7 năm và đã chứng minh vai trò quan trọng trong việc nâng cao giá trị sản phẩm nông thôn. Những sản phẩm OCOP không chỉ mang đậm bản sắc văn hóa và truyền thống mà còn ngày càng đạt tiêu chuẩn chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trong nước và quốc tế. Chương trình này đã trở thành nền tảng thúc đẩy kinh tế địa phương, khơi dậy sức mạnh cộng đồng và nâng cao hàng chục nghìn sản phẩm truyền thống theo hướng hiện đại và chuyên nghiệp. Với tinh thần đổi mới, các chủ thể OCOP không ngừng cải tiến chất lượng sản phẩm, phát triển thương hiệu và từng bước chinh phục những thị trường khó tính nhất, khẳng định rằng sản phẩm truyền thống của Việt Nam hoàn toàn có khả năng cạnh tranh với hàng hóa quốc tế về cả chất lượng lẫn mẫu mã.
Đến tháng 7-2025, cả nước đã có 17.068 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, với 9.195 chủ thể tham gia. Trong số đó, có 126 sản phẩm được công nhận đạt 5 sao cấp quốc gia. Hà Nội hiện đang dẫn đầu cả nước với 3.317 sản phẩm OCOP đã được đánh giá và phân hạng, chiếm 21,3% tổng số sản phẩm OCOP toàn quốc. Trong đó, có 6 sản phẩm đạt hạng 5 sao, 22 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.571 sản phẩm 4 sao và 1.718 sản phẩm 3 sao.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, vẫn còn nhiều thách thức trong việc phát triển sản phẩm OCOP. Đa số các doanh nghiệp OCOP là doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt là hợp tác xã. Một trong những rào cản lớn là khả năng ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế, thiếu nhân lực có trình độ chuyên môn và chưa nắm rõ quy trình giao dịch trên các sàn thương mại điện tử.
Chuyển đổi số: Bước đột phá cho sản phẩm OCOP
Sản phẩm OCOP không chỉ đơn thuần là hàng hóa mà còn là tinh hoa văn hóa của các vùng miền. Chuyển đổi số chính là chìa khóa giúp đưa những giá trị này đến gần hơn với người tiêu dùng trong nước và mở rộng ra thị trường quốc tế.
Phó Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới trung ương cho rằng, với quy mô sản xuất nhỏ, sản phẩm OCOP cần tập trung vào chiều sâu văn hóa thay vì cạnh tranh bằng số lượng. Việc truyền tải những giá trị văn hóa bản địa và câu chuyện sống động gắn liền với mỗi sản phẩm là rất quan trọng.
Nhiều doanh nghiệp và làng nghề đã bắt đầu đưa giá trị văn hóa vào sản phẩm, nhưng hiệu quả vẫn chưa cao do thiếu chiến lược quảng bá và nguồn lực đồng bộ. Theo Giám đốc Marketing của một nền tảng thương mại điện tử lớn, rào cản lớn nhất để sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử chính là tư duy và kỹ năng số còn hạn chế. Nhiều sản phẩm chất lượng nhưng mô tả và hình ảnh chưa được đầu tư chuyên nghiệp, khiến cho việc tiếp cận thị trường quốc tế gặp khó khăn.
Thời gian qua, một số cơ quan đã phối hợp với các nền tảng thương mại điện tử để triển khai chương trình hỗ trợ doanh nghiệp OCOP trong việc đào tạo, thiết kế gian hàng và kết nối với thị trường quốc tế. Nhờ đó, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã nâng cao kỹ năng số và mở rộng ra thị trường toàn cầu.
Đại diện một nền tảng mạng xã hội cho biết, với lợi thế công nghệ, việc bán sản phẩm làng nghề qua video có thể tạo ra cảm xúc cho người tiêu dùng, giúp lan tỏa thông tin nhanh chóng hơn so với các phương pháp quảng bá truyền thống. Điều này không chỉ giúp tăng cường sự quan tâm mà còn tạo ra một diễn đàn để người tiêu dùng chia sẻ kinh nghiệm và ý kiến về sản phẩm.
Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại nhận định rằng chuyển đổi số không chỉ giúp doanh nghiệp OCOP tiết kiệm chi phí mà còn rút ngắn thời gian xử lý đơn hàng và mở rộng tệp khách hàng toàn cầu. Cục đã nghiên cứu và triển khai nhiều hoạt động xúc tiến thương mại phù hợp với thực tiễn, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp trong việc số hóa các kênh phát triển thị trường. Hỗ trợ doanh nghiệp trong việc xây dựng thương hiệu số và phát triển bền vững kênh xuất khẩu trực tuyến sẽ là ưu tiên hàng đầu trong thời gian tới.
