Trong một tập phim nổi tiếng của series “Black Mirror”, con người sở hữu một hồ sơ vĩnh viễn về cuộc sống trực tuyến của mình. Những hồ sơ này trở thành cơ sở để người khác đánh giá và quyết định xem họ có muốn hợp tác, tin tưởng hay thậm chí hẹn hò với cá nhân đó hay không.
Web3, với khái niệm “danh tính phi tập trung”, đang dần biến viễn cảnh trong bộ phim này thành hiện thực. Trong tương lai, mỗi người có thể sở hữu một loại điểm số dựa trên danh tiếng, được tính toán từ blockchain dựa trên công việc, sự kiện và dự án mà họ đã tham gia.
Liệu thế giới này có thực sự đáng sợ? Hay Web3 chỉ là một phần của bức tranh lớn hơn?
Web3 = web1 + web2 + mạng phi tập trung +…?
Tại sao Web3 lại trở thành tâm điểm chú ý hiện nay?
Nguyên nhân chính khiến Web3 trở thành chủ đề nóng hổi là sự kết hợp giữa cơn sốt đầu tư, FOMO và các chiến dịch marketing mạnh mẽ. Sự bùng nổ của Web3 cũng phản ánh lượng vốn và tài năng đang đổ vào các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực tiền điện tử.
Chỉ trong năm 2021, các quỹ đầu tư mạo hiểm đã rót hơn 27 tỷ USD vào các dự án liên quan đến tiền điện tử, con số này lớn hơn tổng số vốn đầu tư trong 10 năm trước cộng lại. Nhiều công ty công nghệ lớn như Twitter và Reddit cũng đã bắt đầu thử nghiệm các dự án Web3 của riêng mình.
Web3 thực chất là gì?
Web3 là thuật ngữ mà một số nhà công nghệ sử dụng để mô tả một loại dịch vụ internet mới, được xây dựng trên nền tảng blockchain phi tập trung. Đây là hệ thống sổ cái chia sẻ mà các loại tiền điện tử như Bitcoin và Ether đang sử dụng.
Thuật ngữ này đã xuất hiện từ vài năm trước nhưng chỉ mới trở nên phổ biến trong khoảng một năm qua. Packy McCormick, một nhà đầu tư nổi tiếng, đã định nghĩa Web3 là: “Internet thuộc sở hữu của những người xây dựng và người dùng, được điều phối bằng token”.
Những người ủng hộ Web3 cho rằng nó có nhiều hình thức khác nhau: mạng xã hội phi tập trung, trò chơi “play-to-earn” thưởng token cho người chơi, và nền tảng NFT cho phép mọi người mua và bán các sản phẩm văn hóa kỹ thuật số. Họ tin rằng Web3 sẽ thay đổi cách thức hoạt động của internet, loại bỏ những “người gác cổng” truyền thống và mở ra một nền kinh tế kỹ thuật số mới không có trung gian.
Thế hệ Web1 và Web2 đã thay đổi như thế nào?
Web1 thường được hiểu là internet của những năm 1990 và đầu những năm 2000, nơi mà người dùng chủ yếu chỉ đọc các trang web tĩnh. Hầu hết các trang web này được xây dựng trên các giao thức mở như HTTP, SMTP và FTP, không thuộc sở hữu của một công ty nào.
Web2, bắt đầu từ khoảng năm 2005, đánh dấu sự bùng nổ của các mạng xã hội lớn như Facebook, Twitter và YouTube. Trong giai đoạn này, người dùng không chỉ tiêu thụ nội dung mà còn tạo ra và chia sẻ nội dung của riêng mình. Tuy nhiên, hầu hết các hoạt động này đều bị kiểm soát bởi các công ty lớn, và họ thu lợi từ dữ liệu người dùng.
Web3 được kỳ vọng sẽ thay thế các nền tảng tập trung của các tập đoàn lớn bằng các giao thức mở và mạng phi tập trung, kết hợp cơ sở hạ tầng mở của Web1 với sự tham gia tích cực của cộng đồng từ Web2.
Web3 = Sản phẩm = Cơ hội đầu tư
Sứ mệnh của Web3 là gì?
Những người ủng hộ Web3 tin rằng internet dựa trên blockchain sẽ cải thiện trải nghiệm người dùng theo nhiều cách khác nhau.
Đầu tiên, nền tảng Web3 có thể giúp người sáng tạo và người dùng kiếm tiền từ những đóng góp của họ, điều mà các nền tảng lớn hiện tại không làm được. Ví dụ, Facebook hiện kiếm tiền từ việc bán dữ liệu người dùng cho các bên quảng cáo, trong khi phiên bản Web3 có thể cho phép người dùng kiếm tiền từ dữ liệu của chính họ hoặc nhận “tip” bằng tiền điện tử từ những người dùng khác.
Thứ hai, các nền tảng Web3 có thể được quản lý một cách dân chủ, cho phép người dùng tham gia vào các quyết định quan trọng. Điều này trái ngược với các công ty lớn như Facebook và Twitter, nơi mà quyền lực tập trung vào một số ít người.
Cuối cùng, Web3 hứa hẹn sẽ giảm thiểu sự phụ thuộc vào các mô hình kinh doanh dựa trên quảng cáo, từ đó mang lại nhiều quyền riêng tư hơn cho người dùng và giảm thiểu việc theo dõi và quảng cáo phiền phức.
Ví dụ cụ thể về Web3
Trò chơi Axie Infinity là một ví dụ điển hình về Web3, nơi người chơi có thể kiếm tiền thật thông qua việc hoàn thành các nhiệm vụ trong trò chơi. Người chơi có thể “lai tạo” các nhân vật Axies và tham gia vào các trận chiến, cũng như thu thập đất ảo dưới dạng NFT.
Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào tiền điện tử cũng khiến trò chơi này trở nên không ổn định, và người chơi có thể mất tiền nếu giá trị token giảm. Nhưng những người ủng hộ cho rằng nếu bạn dành nhiều thời gian chơi game, ít nhất bạn cũng nên có cơ hội kiếm tiền từ sở thích đó.
Ví dụ về Web3 không phải là game
Helium là một ví dụ khác về Web3 không liên quan đến game. Đây là một mạng không dây được xây dựng từ cộng đồng, nơi mọi người có thể chia sẻ băng thông internet của mình và nhận token Helium như phần thưởng.
Người dùng có thể đăng ký chia sẻ băng thông từ mạng Wi-Fi của họ và nhận token khi các thiết bị khác sử dụng băng thông đó. Mạng Helium hiện có hơn 500,000 điểm phát sóng hoạt động, cung cấp năng lượng cho nhiều thiết bị kết nối.
Thế giới nơi thông tin tồn tại vĩnh viễn
Sự hấp dẫn của Web3 là gì?
Web3 hấp dẫn một phần nhờ vào việc khuyến khích mọi người tham gia vào các hoạt động mà họ có thể không làm trong thế giới truyền thống, như chơi game hoặc chia sẻ Wi-Fi với người lạ.
Nhiều người tin rằng Web3 có thể trở thành nền tảng cho một xã hội mới, nơi mà danh tính cá nhân, tài chính và tương tác xã hội đều được token hóa. Điều này có thể tạo ra một hệ sinh thái nơi mọi người có thể kiểm soát thông tin và tài sản của mình.
Web3 có giống như tập phim “Nosedive” trong “Black Mirror” không?
Đúng vậy, tính vĩnh viễn của Web3 và sự phụ thuộc vào thị trường tiền điện tử biến động đã khiến nhiều người lo ngại về tương lai của nó. Một số nhà phê bình cho rằng khả năng xóa bỏ thông tin là một tính năng quan trọng mà Web3 thiếu.
Web3 còn bị phản đối về mặt nào khác không?
Nhiều người hoài nghi cho rằng từ góc độ kỹ thuật, Web3 không có ý nghĩa. Họ chỉ ra rằng các blockchain hiện tại chậm hơn và kém hiệu quả hơn so với các cơ sở dữ liệu truyền thống. Điều này có thể dẫn đến việc cần phải xây dựng các dịch vụ tập trung trên nền tảng Web3, điều này mâu thuẫn với mục tiêu ban đầu của nó.
Web3 – bình mới rượu cũ?
Web3 bị phản đối?
Cựu CEO của Twitter, Jack Dorsey, đã bày tỏ sự hoài nghi về Web3, cho rằng nó chỉ là một hình thức tập trung mới với một cái tên khác. Ông tin rằng nhiều dự án Web3 thực chất chỉ là cách để các nhà đầu tư giàu có kiểm soát người dùng hơn.
Các nhà quản lý nói gì về Web3?
Hiện tại, các nhà quản lý vẫn chưa có nhiều ý kiến về Web3, nhưng khi họ bắt đầu chú ý, Web3 có thể gặp phải nhiều trở ngại. Một trong những vấn đề lớn là các token, vốn rất quan trọng đối với nhiều ứng dụng Web3, hiện đang tồn tại trong vùng xám của pháp luật.
Web3 có liên quan đến metaverse không?
Metaverse là một thuật ngữ đang được sử dụng để chỉ thế giới kỹ thuật số nơi người dùng có thể tương tác, chơi game và tham gia các hoạt động khác. Nhiều người tin rằng Web3 sẽ là một phần thiết yếu của metaverse, cho phép tạo ra các không gian không bị kiểm soát bởi một công ty duy nhất.
Trong tương lai, Web3 có thể mang lại nhiều cơ hội mới cho người dùng, nhưng cũng cần phải vượt qua nhiều thách thức để thực sự trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày.
