Vai trò của công nghệ trong việc chống lại thông tin sai lệch
Các trang mạng giả mạo đang trở thành công cụ lợi dụng của những kẻ xấu nhằm thực hiện các hành vi lừa đảo và chiếm đoạt tài sản.
Theo các nghiên cứu gần đây, dự đoán đến năm 2026, khoảng 90% nội dung trên internet sẽ được tạo ra tự động thông qua các tài khoản ảo (bot).
Nội dung này chủ yếu được sản xuất từ trí tuệ nhân tạo, với những bài viết và hình ảnh giống nhau, được phát tán qua bot với nhiều mục đích khác nhau, trong đó nổi bật là việc phát tán thông tin giả mạo và lừa đảo.
Với sự tiến bộ của công nghệ, deepfake đã được kẻ xấu kết hợp với trí tuệ nhân tạo để tạo ra các video và hình ảnh giả mạo với độ tinh vi cao, nhằm lừa đảo người dùng.
Trong năm 2023, bão Yagi (bão số 3) đã gây thiệt hại cho nhiều quốc gia, và ngay lập tức, thông tin giả mạo đã được phát tán nhằm gây hoang mang dư luận và thực hiện các hành vi lừa đảo.
Ảnh minh họa.
Theo báo cáo từ một công ty nghiên cứu thị trường có trụ sở tại Đức, Việt Nam hiện đang nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ gia tăng lừa đảo bằng công nghệ deepfake tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, chỉ đứng sau Philippines.
Số liệu năm 2023 cho thấy Philippines đã ghi nhận sự gia tăng 4.500% số vụ lừa đảo bằng deepfake so với năm trước, trong khi Việt Nam đứng thứ hai với mức tăng 3.050%.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng 95% người dân Việt Nam được khảo sát cho rằng các nội dung động do AI tạo ra gây khó khăn trong việc phát hiện lừa đảo.
Các chuyên gia từ một công ty bảo mật có trụ sở tại Israel cho biết, thông tin giả mạo không chỉ ảnh hưởng đến an ninh quốc gia mà còn gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sự phát triển kinh tế – xã hội, doanh nghiệp và cá nhân, đồng thời làm xói mòn lòng tin của công chúng.
Nhiều quốc gia đã triển khai các biện pháp nhằm kiểm soát và ngăn chặn thông tin xấu độc. Tuy nhiên, do sự tồn tại của các tài khoản ẩn danh và công nghệ giám sát chưa đủ mạnh, đặc biệt là trên các nền tảng xuyên biên giới, việc quản lý trở nên khó khăn hơn.
Để đối phó với thông tin giả mạo trên không gian mạng, ước tính rằng chi tiêu của doanh nghiệp cho cuộc chiến chống lại thông tin độc hại sẽ vượt quá 30 tỷ USD vào năm 2028, chiếm khoảng 10% ngân sách cho marketing và an ninh mạng.
50% doanh nghiệp dự kiến sẽ áp dụng các sản phẩm và dịch vụ đặc biệt để giải quyết các vấn đề liên quan đến an ninh và chống lại thông tin sai lệch.
Ứng dụng AI trong việc ngăn chặn thông tin giả mạo
Ảnh minh họa.
Các chuyên gia cho rằng, bên cạnh việc xây dựng hành lang pháp lý để ngăn chặn thông tin sai lệch, việc ứng dụng công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc làm sạch không gian số.
Điều này có nghĩa là các cơ quan và tổ chức không thể chỉ dựa vào quy định pháp lý để kiểm soát thông tin giả mà cần kết hợp với các hệ thống kỹ thuật như AI và phân tích dữ liệu để phát hiện và ngăn chặn tài khoản giả mạo và bot.
Giám đốc Công nghệ của một tập đoàn lớn tại Việt Nam cho biết, AI không chỉ là công cụ tấn công mà còn là lá chắn phòng thủ. Hiện nay, khoảng 90% giải pháp an ninh mạng trên thế giới đã tích hợp AI để bảo vệ an ninh mạng.
Tại một đài truyền hình lớn, bên cạnh việc ứng dụng AI để nâng cao hiệu quả sản xuất tin tức, họ cũng đang thử nghiệm việc sử dụng AI để phát hiện các nội dung vi phạm. Đặc biệt, họ đang áp dụng các tác vụ AI để phát hiện và xử lý sự cố an toàn thông tin.
Đại diện của một công ty bảo mật cho biết, tại Việt Nam, những tác động từ thông tin sai lệch đòi hỏi các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp phải có giải pháp đa dạng và toàn diện. Điều này bao gồm sự kết hợp giữa công nghệ (phân tích hành vi, xác thực AI), pháp lý và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Để nâng cao khả năng thích ứng với sự phức tạp của thông tin giả mạo trong kỷ nguyên số, cần xây dựng một hệ sinh thái đa tầng để chống lại thông tin giả, dựa trên các công nghệ tiên tiến như AI và blockchain, cùng với mạng lưới hợp tác quốc tế rộng lớn.
Khi phát hiện các chiến dịch thông tin giả mạo hoặc bot, hệ sinh thái này có thể cung cấp thông tin kịp thời cho các hãng truyền thông lớn để phản bác lại thông tin sai lệch, giảm thiểu tác động lan truyền.
Công ty bảo mật cũng đã phát triển giải pháp công nghệ để xác thực thông tin bằng AI, từ việc thu thập, phân tích và xác định các mối đe dọa bên ngoài theo thời gian thực, giúp người dùng bảo vệ tổ chức và doanh nghiệp của mình.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng, bên cạnh các giải pháp công nghệ, sự chủ động trong việc định hướng và cung cấp thông tin cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc loại bỏ thông tin xấu độc và xây dựng một không gian số lành mạnh.
